Η εξαιρετική θέση της Αίγινας, στην καρδιά της ευρύτερης περιοχής που περιλαμβάνει την ΒΑ Πελοπόννησο και την Αττική (δύο από τις σημαντικότερες πολιτισμικές έδρες του ελλαδικού χώρου), σε συνδυασμό με την πλούσια καλλιεργήσιμη γη της, όχι μόνο την κατέστησαν κατοικήσιμη από τα προϊστορικά χρόνια, αλλά και της επέτρεψαν να αναπτύξει έναν σημαντικότατο πολιτισμό και να γνωρίσει μέρες δόξας και μεγάλης πολιτικής ισχύος.

Η προϊστορική κατοίκιση της Αίγινας μαρτυρείται από τα αρχαιολογικά ευρήματα της Κολώνας (δίπλα στην πόλη της Αίγινας) και του Μέσαγρου, αλλά και από την πλούσια μυθολογική της παράδοση. Στα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ. ελληνικά φύλα εγκαθίστανται στο νησί και καθιστούν την Αίγινα μεγάλο κέντρο του πρώϊμου Ελληνισμού, όπως μας φανερώνει και η ένδοξη συμμετοχή της στην Τρωϊκή Εκστρατεία.

Στα αρχαϊκά χρόνια η Αίγινα είναι μία από τις ισχυρότερες ελληνικές πόλεις-κράτη. Αυτήν την εποχή η Αίγινα θα αναδειχθεί σε ηγέτιδα δύναμη στο θαλασσινό εμπόριο της Μεσογείου και θα είναι η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που θα κόψει δικό της νόμισμα, τις περίφημες αιγινιακές ασημένιες χελώνες. Η δύναμη της όμως και ο πλούτος της την έφεραν σύντομα σε σύγκρουση με την γειτονική της Αθήνα, η οποία επίσης διεκδικούσε την θαλασσοκρατορία.

Η μακρόχρονη σύγκρουση με την Αθήνα θα καταστρέψει τελικά την Αίγινα. Οι Αθηναίοι ήταν πολύ σκληροί με τους Δωριείς Αιγινήτες, των οποίων την ικανότητα στα θαλασσινά έργα υπολόγιζαν πάντα, και εκδίωξαν όλον τον πληθυσμό από το νησί. Η τελική ήττα των Αθηναίων από την Σπάρτη στον Πελοποννησιακό πόλεμο έπέτρεψε την επιστροφή τους στον κατεστραμμένο τόπο τους.

Με πολύ μόχθο οι Αιγινήτες ξαναχτίσαν την θαλασσινή τους δύναμη, όχι βέβαια όπως ήταν παλιά, μέχρι την επόμενη και οριστικώτερη από τους Ρωμαίους στον 2ο αι. π.Χ. Το νησί δηώθηκε και πέρασε για πάντα στο ημίφως της ιστορίας. Στα ρωμαϊκά και μεσαιωνικά χρόνια η κοινωνία της Αίγινας είναι μια κοινωνία επιβίωσης με μικρές αναλαμπές. Οι συνεχείς προσβολές από επιδρομείς και πειρατές δεν επέτρεψαν την Αίγινα να αναλάβει μέρος από την παληά της ακμή.

Τον 13ο αι. περνά στους Ενετούς και τον 16ο αι. οι Τούρκοι θα καταστρέψουν ολοσχερώς το νησί και τους οικισμούς του. στην επανάσταση του 1821 οι Αιγινήτες θα συμβάλουν με όλες τους τις δυνάμεις στον αγώνα και το 1828 η Αίγινα θα γίνη, για σύντομο διάστημα, η πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας. Η μεταφορά της πρωτεύουσας στο Ναύπλιο, όμως, θα διακόψει την ανάπτυξή της, που είχε αρχίσει ήδη από τις παραμονές της επανάστασης. Η Αίγινα θα παραμείνει μια επαρχιακή πόλη της Ελλάδας, που είχε να περιμένει μόνο από τις δικές της δυνάμεις και από το φιλότιμο των λιγοστών κατοίκων της.