Το όνομα της Σαλαμίνας έχει συνδεθεί στην παγκόσμια ιστορία με την περίφημη ναυμαχία που έγινε στα νερά της το 480 π.Χ. Ομως η ιστορία της Σαλαμίνας είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό.

Η πολύ στενή γειτνίαση της Σαλαμίνας με την Αττική έχει αναμφίβολα συνδέσει την ιστορική μοίρα της με αυτή της Αθήνας. Το νησί κατοικείται βέβαια από τα απώτατα προϊστορικά χρόνια, αλλά η Σαλαμίνα μπαίνει στην ιστορική μνήμη στα χρόνια του ελληνικού μύθου, στα μυκηναϊκά χρόνια των ομηρικών επών.

Στα μυκηναϊκά χρόνια των πρώτων ελληνικών βασιλείων, η Σαλαμίνα ήταν αυτόνομο βασίλειο με δυναστεία προερχόμενη από την Αίγινα. Ιδρυτής του βασιλείου ήταν ο Αργοναύτης Τελαμώνας και διάδοχός του ο περίφημος Αίας, ο ήρωας της Τρωϊκής εκστρατείας. Ο άλλος γιος του Τελαμώνα, ο Τεύκρος, ήταν ο οικιστής της Σαλαμίνας της Κύπρου, της σημαντικότερης ελληνικής πόλης της προϊστορικής Ανατολικής Μεσογείου.

Η κατάρρευση των μυκηναϊκών βασιλείων και η γενικότερη αναστάτωση που έφερε στην περιοχή, οδήγησε την Σαλαμίνα στην αγκαλιά της Αθήνας και από τα αρχαϊκά χρόνια και μετά συνέδεσε την ιστορική της πορεία με αυτήν της Αθήνας.

Για την ιστορία του νησιού στα μεσαιωνικά χρόνια δεν έχουμε πολλές πληροφορίες ή μνημεία που να την τεκμηριώνουν. Το νησί άλλαξε πολλούς αφεντάδες, ακολουθώντας την μοίρα της Αττικής. Τον 14ο αι. η Σαλαμίνα γνώρισε, όπως και τα υπόλοιπα νησιά του Σαρωνικού μια πληθυσμιακή αναγέννηση, με την μετακίνηση σε αυτήν ομάδων Αρβανιτών από την Ερμιονίδα. Στα τέλη του 17ου αι. ακολούθησε νέα πληθυσμιακή αιμοδοσία, από την Αθήνα αυτήν την φορά, που έδωσε στο νησί και την οριστική κοινωνική του σύσταση στα νεώτερα χρόνια. Μέχρι τον 17ο αι. και την μετακίνηση σε αυτήν των αθηναϊκών οικογενειών η Σαλαμίνα δεν είχε πάνω από 600 κατοίκους.

Ο 19ος αι. και τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης έφεραν την Σαλαμίνα στο κέντρο τωνιστορικών εξελίξεων. Το νησί έδωσε καταφύγιο σε μεγάλους πληθυσμούς καταδιωγμένων και έγινε το πλωτό νοσοκομείο και στρατηγείο των στρατιωτικών δυνάμεων που έδωσαν τον μεγάλο αγώνα της Αθήνας και του Πειραιά. Η σημαντική στρατηγικά θέση της μάλιστα την ακατέστησε από το 1878 και μέχρι σήμερα έδρα του Πολεμικού Ναυστάθμου της Ελλάδας.